kS;sh yria jqK;a is;=ú,sj,ska fmdfydi;a irKd.; m%cdfõ m<uq ffjoHjßh

i,Sud f¾ udka wo ffjoHjßhla' fï jkúg 29 jk yeúßÈ wef.a ó uq;a;d óg jir ishhlg muK fmrd;=j isú,a hqoaOfhka wdrlaIdj ,nkq ms‚i ;=¾fuksia;dkfhka m<dú;a we*a.ksia;dkfha fcdaiacka Èia;%slalfha mÈxú jqKd' wef.a mshd 1979 jif¾§ mlsia;dkhg m<d .sfha fidaúhÜ foaYh úiska we*a.ksia;dkh wdl%ukh lsÍfuka miqjhs' Tyq fï wkaoñka irKd.;fhl= f,iska meñfKk úg mdi,a wOHdmkhj;a wdrïN lr ;snqfKa keye'c,h" úÿ,sh mjd fkdue;s irKd.; l|jqrl Ôj;a jQ i,Sudf.a mshdg fï l|jqre N=ñfha§u wkd.; brKïldßh uqK .eiqKd' Tjqkaf.a újdyfhka miqj i,Sud uõ l=i ms<sis| .;a kuqÿ fï irKd.; l|jqf¾ .¾NŒ ujla fjkqfjka jQ udkisl fyda Ydßßl iqjmyiqlï ;snqfKao ke;'

• ffjoHjßhla ìyslrk isyskh

i,Sudf.a uj mÍlaId l< mjq,a fi!LH fiaúldj úiska ,nd ÿka f;dr;=re ksid fï wUq ieñhka fnfyúka lïmdjg m;a jqKd' —nnd bkafka jerÈ me;a;g' ta ksid wïudj iSi¾ lrkak fõú'˜ mjq,a fi!LH fiaúldj ta úÈyg fya;=j iu. úi÷u bÈßm;a l<;a isfiaßhka ie;alula i|yd weh we;=<;a úh hq;= frday, msysgd ;snqfKa ie;emqï 70 la ;rï ÿrlska' fï ia:dkhg hEu fjkqfjka myiqlï Tjqkag ;snqfKa ke;'—wms úkao ÿl ljodj;a orejdg isoaO fkdfjkak' wms fldfydu yß wfma meáhd wkd.;fha§ ffjoHjrfhla lruq'˜ fouõmshka fï l;sldj;g t<eUqkd'we*a.ka iïNjhla we;s i,Sud mlsia:dkfha msysá irKd.; l|jqrl Wm; ,nd ;=¾laudka irKd.; m%cdfõ m<uq ffjoHjßh jqfha ta ksidh'

• irKd.; l|jqr yerod

;u Èh‚hg ksis wOHdmkhla ,nd §ug kï irKd.; l|jqr yer hd hq;= neõ wef.a fouõmshka f;areï .;a;d' ;=¾laudka m%cdj l,d, úhkak yelshdfjka hqla; jQ w;r ta ksidu .eyeKq orejka mdi,a wOHddmkh ,enqfõ ke;' we;eï wjia:dj,§ msßñ orejka mjd mdi,a wOHdmkh fkd,nd l,d, úhkakg fhdod .;a wjia:djka nyq,j ;snqKd' fujeks mßirhla ;=< isáfhd;a ;u Èh‚hg;a bf.kqï wjia:djka wysñ fjk ksid fouõmshka úiska irKd.; l|jqr yer od  lsf,daóg¾ 80 la muK ÿßka msysá — wfgdla ˜ k.rfhka ksjila l=,shg .;a;d' fï jkúg i,Sud wg jeks fY%a‚h olajd wOHdmkh ,nd isá w;r weh Tjqka mÈxÑ m%foaYfha mdi,lg we;=<;a lrkq ,enqjd'

• irKd.; orejkag i,lk wkaou yßu fjkia

f,dalfha yeu orefjl=u orefjla hk ixl,amh ;snqK;a irKd.; orejka fjkqfjka iudcfha ,efnkafka wj;lafiarejla' kuq;a i,Sud Wiia wOHdmkh ;=< miq.dó jqfKa keye' tfy;a ffjoH úoHdj fjkqfjka mkacdí m%dka;fhka tla isiqfjl=g muKla wjia:djla ,efnk úg i,Sud uy;a jQ lïmdjg m;a jqKd' wehg ta wjia:dj wysñ fj;ehs weh y~kakg jQjdh' wg yeúßÈ úfha isá wef.a u,a,s wmQre wkaoñka i,Sud wiajikakg jqKd'uu Thdg lfvka mqgqjla wrf.k fokakï' w~kak tmd' ish ifydaoßhf.a l÷¨ olskakg wlue;sj weh wiajeiQ ta mqxÑ u,a,s;a wo ffjoH isiqfjls'—uu u,a,sg wdo¾Yhla jqKd' ta ksidu Tyq udj wkq.ukh l<d' yeu mjq,lu ffjoHjßhla iy ffjoHjrfhla bkak ´k' uu mqxÑ ld,fha irKd.; ldka;djka iu. frdayf,a idhk j,g hkjd' Tjqkag W¾ÿ f;afrkafka keye' uu Tjqkag ffjoHjre lshk foa f;areï lr fokjd' ta ksid tod Tjqka ug lsõfõ — fvdlag¾ i,Sud ˜ lsh,d' wo uu ienúkau ffjoHjßhla'˜

• ffjoHjßhl jqK;a ndOd

2014 jif¾§ uu ffjoH Wmdêh iïmQ¾K l<d' ta;a mlsia;dkfha kS;s j,ska ug ffjoHjßhl f,iska fiajh lsÍug tfrysj ;yxÑhla oeïud' uu Bg tfrysj fm;aiula bÈßm;a l<;a th ksIam%Nd jqKd' 2017 jif¾§ uu kdßfõoh ms<sn| jir y;rl úfYaI Wmdêhla irKd.;hska fjkqfjka ,nd § ;snqK tlu wjia:dj ,nd .;a;d' ta w;r uu mqyKqùï lghq;= fjkqfjka — rdj,amsKaä fyda,s *eñ,s ˜ frday,g meñ‚hd' uf.;a tlal fodia;rjre mia fofkla jev l<d' ld¾hnyq, ojiaj, orejka mkia fofkla muK tl ojil§ ìys fjkjd'fldúâ jix.; ld,fha§ ixprK iSudjka ksid fndfyda ore Wm;a ksjfia isÿjqKd' ta ksid uu .eìks uõjreka ÿrl:kh Tiafia iïnkaO lrf.k Tjqkag wjYH ffjoH Wmfoia ,nd ÿkakd' uu jeäysáhka oekqj;a lrñka .¾NŒ ujl úiska ffjoH Wmfoia wkq.ukh lsÍfï we;s jeo.;alu .ek lreKq jgyd ÿkakd'

• ffjoHjßhl f,iska fiajhg wjia:djla ,enqKd'

2021 jif¾§ i,Sudg ffjoHjßhl f,iska fiajhg wjir ,enqK;a rdcH wxYhg iïnkaO ùug iSudjka mkjd ;snq‚' wjirh mjd ,enqfKa UNHCR ixúOdkfha ueÈy;a ùu ksidh' weh 2021 jif¾§ — wefgdla ˜ k.rfha ffjoH uOHia:dkhla újD; l<d'—uq,au frda.shd uf.a w;a;ïud' weh fm%I¾ n,kak wdjd' thdg ux .ek yßu wdvïnrhs'ug wjYH fjkafka irKd.;hskag fiajh lrkak' uf.a fouõmshka ú;rla fkdfjhs' uu;a irKd.; ksid iudcfhka iEfykak mSvd úkaod' ta ksid ug wjYH jkafka tjeks lKavdhula fjkqfjka uf.a fiajh imhkak'˜tfy;a wehg úfYaI{ ffjoHjßhl f,iska fiajh ;ykï' tfy;a weh i;=áka ish jD;a;sfha kshe,s isák nj weh i|yka lrkjd' k.rj, isák irKd.; ldka;djka mjd ud iu. ÿrl:kfhka iïnkaO fjkjd' iuyr wjia:dj,§ we*a.ka ldka;djka mjd uf.ka ffjoH Wmfoia ,nd .kakjd' ;f,andka ixúOdkh úiska we*a.ksia;dkh kej; w;am;a lr .;a miqj w¨;a irKd.; /,a,la mdlsia;dkfha we;s jqKd' we*a.ka ldka;djkag uQ,sl whs;shlaj;a ;snqfKa keye' oeka ;;a;ajh ;j;a krl w;g yeß,d' we*a.ka irKd.;hska ñ,shk14 la mdlsia;dkfha ,shdmÈxÑj isák w;r thskq;a ;=fkka follg jeä msßila jhi wjqreÿ 25 g wvq neõ UNHCR ixúOdkh úiska ,nd .;a o;a;j, i|yka fjkjd' we*a.ka ffjoH isiqka y;rfofkl=g isõjeks jif¾§ wOHdmkh yer hEug isÿ jqKd'

fï wjia:djkays§ i,sud Tjqkag wjOdrkfhka lshd isáfha lsisu Èkl isysk w;yßkak tmd hk wjjdohs'2021 jif¾ UNHCR kekaika irKd.; iïudkfha wdishdkq l,dmSh ch.%dysldj njg i,Sud we.hqï ,enqjdh' fldfydu jqK;a wms jf.a irKd.;hska fjkqfjka wOHdmk wjia:djka oeka jeä ù ;sîu;a i;=gla' fï jkúg ldka;djka fofokla ffjoH úoHdj yodrkjd' tlai;a cd;Skaf.ixúOdkh irKd.;hska ndr.kakd rgj,g Woõ §u jeo.;a' hqfrdamd rgj,a úiska hqlaf¾k irKd.;hskag olajk iyfhda.h fjk;a rgj, irKd.;hskag olajkafka keye' c¾uksh úiska isßhdkq hqoaOfhka wj;eka jqK ñ,shKhla muK ck;dj ndr .;a;d' kuq;a oeka lsisu ixj¾ê; rgla tjeks iyfhda.hla olajkafka keye'uf.a wïud" ;d;a;d jf.au uu;a irKd.; ldka;djla' kuq;a wmg fjkila jqfKa kS;s j,ska muKhs' wmg ,efnkak ;sfnk wjia:djka kS;s u.ska j<lajkjd' tayer ñksi;alfuka wmg wvqjla jqfKa keye'

mqkHd pdkaokS o is,ajd